Jazz powstał na drodze złożonego, wielofazowego procesu, w którym można wyróżnić etap rozwoju afrykańskiej muzyki ludowej i włączenia do niej elementów muzyki amerykańsko-europejskiej. Wyodrębniania się gatunki muzyczne stanowiące źródła jazzu, którymi są negro spirituals, plantation songs, blues, ragtime, które wpływają na tworzenie się nowego nurtu muzycznego w końcu dziewiętnastego wieku. Ludność afrykańska, jak wiadomo była sprowadzona do Ameryki Północnej już w wieku szesnastym i siedemnastym. Muzyka tej ludności towarzyszyła ekstatycznym obrzędom, tańcom oraz zajęciom codziennym.

Ze względu na warunki życia i korzenie tworzenie tej muzyki było proste, ponieważ miała ona przede wszystkim charakter wokalny, gdzie często posługiwano się falsetem, a wszystko to przy nieskomplikowanej melodyce. Powszechnie stosowana w niej była heterofonia, która jest formą wykonawczą tak zwanego call-and-response, czyli zawołania lub pytania głosu solowego i odpowiedzi chóru.

Na pieśni afrykańskie czy tworzone przez czarnoskórych innych narodowości w danym okresie wywierała też duży wpływ hymnodia protestancka, a w niektórych rejonach muzyka francuska oraz hiszpańska. Wpływy, jakie wniosła do jazzu muzyka protestancka to przede wszystkim hymny i psalmy, zawarte w śpiewnikach tekstowych lub zawierających też melodie opracowane na wiele głosów. W wieku dziewiętnastym z tej syntezy w muzyce czarnej ludności Stanów Zjednoczonych wyklarowały się nowe style i gatunki muzyczne, kluczowe dla genezy jazzu takie jak white spirituals, obejmujące religious ballads, folk-hymns i revival spirituals oraz negro spirituals, obejmujące takie odłamy jak ring-shout, song-sermons, jubilee, spiritual mellows i gospel songs, które razem z plantation songs weszły w skład kultury tak czarnych, jak i białych Południa.

Kolejne gatunki, które czerpią z jazzu to trudne do zdefiniowania blues i ragtime. Ragtime powstał jako przeniesienie na fortepian stylu gry na banjo, który charakteryzuje się rytmem krzyżującym się lub synkopowanym oraz w odróżnieniu do pozostałych może być zapisywany nutowo. Blues natomiast charakteryzuje się nastrojowością, wywodzącą się ze spirituals oraz zawołań i odpowiedzi czy zawodzeń charakterystycznych dla udziału chóru.